Mijn oprechte complimenten aan de samenstellers van het WRR rapport, dat ik met veel genoegen heb gelezen. En uiteraard mijn dank aan The Broker voor het aanbieden van dit discussieplatform.
Of het nu gaat om multilaterale, bilaterale hulp of hulp via NGO’s en bedrijfsleven: de versnippering in OS viert hoogtij en dat is er in de 25 jaar dat ik in het vak zit niet minder op geworden. Dat lijkt ook de rode draad van het WRR rapport te zijn en, alle reacties lezend, een onbetwistbare constatering. Kluitjesvoetbal (Koch 2009) is daarbij een leuke, maar mijns inziens onjuiste metafoor; waren we maar met zijn allen gericht op één bal. In de praktijk neemt iedere spelersgroep zijn eigen bal mee het veld in, en speelt daar zijn of haar eigen spel.
In hoofdstuk 7 wordt gesteld dat kennis en ervaring niet uitgewisseld, gebundeld en op een hoger plan getild worden, enkele recente initiatieven daargelaten.
Agri-ProFocus is (volgens mij) zo’n recent initiatief dat zich sinds 2006, in de luwte van het debat, gestaag ontwikkelt. Oplossingen voor de versnippering in OS worden hier gezocht in een thematische netwerk- en ketensamenwerking benadering. 29 Nederlandse organisaties, bedrijven en kennisinstellingen zijn nu aangesloten. LNV en DGIS ondersteunen actief het initiatief. Dit met als doel het bundelen en delen van de beste kennis, kunde en ambities op het gebied van landbouw en ontwikkeling en als focus het bevorderen van boerenondernemerschap. Dat is de eerste jaren wereldwijd in een aantal trajecten uitgewerkt. In 2009 heeft het Agri-ProFocus partnerschap deze netwerk- en ketensamenwerking benadering in in 7 Afrikaanse landen breed opgestart. Eerste stap in elk land was het maken van een gezamenlijke context analyse. Geen algemenen analyse maar een inventarisatie van de bestaande praktijk van de Nederlandse actoren afgezet tegen sectorale nationale programma’s op het thema landbouw en ontwikkeling Organisaties hebben daarna zelf de verantwoordelijkheid genomen om in Agri-ProFocus verband uit hun bestaande modus te stappen. Zij nemen actief deel op basis van hun expertise, beschikbare financiële middelen en partnernetwerken. Een klein Agri-ProFocus ondersteunend team van ‘network facilitators’ zorgt ervoor dat kennis en kunde ook buiten de vaste partnerrelaties om gekoppeld worden en dat er indien nodig andere spelers ingeschakeld worden. Gezamenlijke kennisontwikkeling en uitwisseling staat centraal. Ik noem het graag organiseren over de grenzen van organisaties en landsgrenzen heen. Een bijkomend positief effect is dat ontwikkelings–professionals hun ambities en enthousiasme kunnen inzetten door organisatie- overstijgende teams te vormen buiten het soms erg knellend keurslijf van de eigen organisatie om.
Specialisatie en focus in OS inbrengen door netwerk- en ketensamenwerking is mijns inziens de nieuwe weg naar grotere effectiviteit en flexibiliteit van de hulp. Vraag daarbij is: zijn we (straks) in staat om het administratief niveau te overstijgen en écht samen te werken over onze eigen grenzen heen?
In de OS landen zit niemand te wachten op nóg een uitvoerende concurrerende projectorganisatie van Westerse snit, zoals NLAID nu wordt gepresenteerd. De materie is daar te ingewikkeld voor en de nood om creatief samen te werken te hoog. Brede coalities bouwen op zorgvuldig geïdentificeerde thema’s en sectoren zoals water en landbouw is waar de vernieuwing vandaan moet komen. Om effectief te zijn moet NlAID uit een team van ‘netwerk facilitators’ bestaan. En daarbij zou ik me niet beperken tot de BV-Nederland, maar deze Nederlandse dienst in het kader van de ‘Accra Agenda for Action’ in europees verband aanbieden.
Als Agri-ProFocus hopen we dat dit rapport een vruchtbaar debat op zal leveren, maar vooral: actie. Laten we als ontwikkelingsprofessionals onze specifieke posities in het veld innemen, met één bal spelen en samenspelen om ons spel te optimaliseren Een dergelijke teamgeest is een absolute voorwaarde gezien de ongelofelijk complexe en snel veranderende problematiek waar we voor staan.